ÖZET

Tıbbi aromatik bitkiler, insanlık tarihinin en başından beri günlük yaşamın bir parçası olarak insan hayatında önemli rol oynamaktadır. Özellikle Ortaçağ hekimliğinin vazgeçilmez tedavi yöntemlerinden birisi olmuştur. Ağrı giderici, boşaltım ve sindirim sistemi rahatsızlıkları, terapi ve psikolojik tedavilerde sıklıkla kullanılmıştır. Sadece tıbbi amaçlı değil yemek kültüründe de bölgesel semboller haline gelmiştir. Tıbbi ve aromatik bitkiler gıdalara tat ve koku gibi özellikler vermenin yanı sıra renklendirilmesinde ve muhafaza edilmesinde de önemli roller oynamaktadır. Ayrıca ilaç hammaddesi olarak kullanımı, tıbbi aromatik bitkilerden elde edilen yağların önemini artırmıştır.

Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizde çok az sayıda tıbbi aromatik bitki türü yetiştirilmekte ve bunlardan az miktarda istifade edilmektedir. Son yıllarda verilen teşviklerle ekim miktarında bir hareketlilik meydana gelmiştir. Tıbbi aromatik yağ eldesi ve katma değeri yüksek ürünlere dönüştürülme oranı artarsa, buna bağlı olarak ekimi de devasa miktarda artacaktır. Katma değerli ürünlerin değerlendirilebilmesi için birinci basamak kaliteli yağ üretimi ve sonra üretilen yağlardan bilimsel araştırmaların yapılması olacaktır. Bu amaçla proje önerisi kapsamında “Kimyasal Ürün Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi (KİMGEM) bünyesinde bir pilot tesisin kurulması ve faaliyete geçirilmesi, büyük miktarlarda yağ üretiminin yapılması hedeflenmiştir. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi bünyesindeki Hekim Sinan Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Araştırma Merkezi’nde yetiştirilen pek çok tıbbi aromatik bitki (kekik, ekinezya, aynısefa, lavanta, papatya, ada çayı) ve yetiştirilmesi hedeflenen gülden uçucu yağlar elde edilecektir. Böylece üniversitemiz ekim alanlarında, Kütahya Merkezde ve ilçelerinde yetiştirilen tıbbi aromatik bitkilerin yağlarının büyük ölçekli olarak özütlenmesi sağlanacaktır. Yağların kalitesi GC-MS analizi ile kontrol edilecektir. Uçucu yağlar için gerekli altyapının tamamlanmasıyla birlikte KİMGEM bünyesinde ön denemeleri gerçekleştirilen çeşitli sabun ve dezenfektan ürünlerinde bu yağlardan yararlanılacaktır. Ticari formülasyonları bulunan bazı kozmetik ürünlerde de bu aromatik yağların kullanılmasıyla ve uçucu yağların bileşenlerine ayrılmasıyla ilgili çeşitli akademik çalışmaların önü açılacaktır.